DYSFUNKCJE STAWÓW SKRONIOWO-ŻUCHWOWYCH I ICH WPŁYW NA DYSTALNIE POŁOŻONE REGIONY CIAŁA.
Staw skroniowo-żuchwowy jest stawem parzystym, który jako jedyny pracuje zawsze razem ze stawem strony przeciwnej.
W skład stawu wchodzą:
- dołek stawowy kości skroniowej,
- wyrostek stawowy (kłykciowy) głowy żuchwy,
- krążek stawowy
- torebka stawowa
Krążek stawowy: ma kształt dwuwklęsłej soczewki. Jest umieszczony zawsze między dwoma powierzchniami kostnymi, chroniąc je przed wzajemnym obcieraniem się o siebie
Ruchy żuchwy:
- wysuwanie i cofanie (ruch ślizgowy)
- opuszczanie (odwodzenie) i podnoszenie (przywodzenie) – ruch zawiasowy i ślizgowy
- żucie ( ruchy boczne)
Zespół TMJ, czyli zespół stawu skroniowo – żuchwowego:
To najczęstszy problem niezależny od wieku pacjenta i często nieuświadamiany przez pacjentów (problem dotyczy nawet 20-40% ogółu populacji !)
Zaburzenia czynności tego stawu wywołują skutki odległe od miejsca przyczyny jak:
- bóle głowy (92% bóli głowy leczone są jako migreny),
- bóle uszu, karku, pleców, ramion,
- zawroty głowy, omdlenia,
- bóle oczu, szumy i odgłosy w uszach,
- klikania w stawach, zablokowanie szczęk.
oraz: bóle kręgosłupa, bóle stawu biodrowego, kolan i stawu skokowego! Zaburzenia zespołu TMJ nie są pierwotne lecz wtórne.
Najczęstsze sytuacje, w czasie których dochodzi do zaburzeń w stawie TMJ:
1) Gdy dolna szczęka jest zbyt wysunięta do tyłu, między innymi z powodu;
- głębokiego zgryzu zębowego
- gdy górne zęby przechylone są do tyłu
- gdy brak tylnych zębów
Rezultat: przemieszczenie krążka do przodu
2) Gdy występuje nierównowaga napięcia mięśniowego, głównie spowodowana nadmiarem stresu co skutkuje:
- nawykowym zgrzytaniem lub zaciskaniem zębów,
- złą postawą ciała,
- nawykowym żuciem gumy,
- obgryzaniem paznokci,
- nagryzaniem warg
Główne objawy zaburzeń stawu skroniowo – żuchwowego:
- trzaski, trzeszczenia
- zbaczanie żuchwy,
- bóle mięśni odpowiedzialnych za otwieranie i zamykanie ust,
- bóle głowy i karku,
- trudności w otwieraniu ust,
- ból podczas żucia twardych pokarmów,
- dolegliwości bólowe w okolicy ucha
- łzawienie lub dolegliwości bólowe w okolicy kąta wewnętrznego oka
Zaczęto się zastanawiać czy zaburzenia w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych mogą wpływać na inne części ciała i w jaki sposób. Rozpoczęto w tym kierunku liczne badania i udowodniono, iż istnieje ścisły związek miedzy pozycją zgryzu, ustawieniem głowy oraz brakiem pełnego uzębienia. Staw TMJ jest połączony z innymi partiami ciała za pomocą powięzi. Zaburzenia w obrębie powięzi zaburzają jej ciągłość co z kolei zwiększa jej napięcie i powoduje ucisk na nerwy, mięśnie, kości i narządy. Skutkiem tego jest ból i ograniczenie ruchu w tym stawie.
Kolejnym odkryciem był fakt, iż zbyt duże napięcie mięśni żucia, powoduje odkształcanie kości czaszki i zaburzenie prawidłowego napięcia mięśni na powierzchni głowy, co wpływa na ruchy kości czaszki i cyrkulacje płynu mózgowo-rdzeniowego. Istnieje znaczący związek pomiędzy leczeniem zaburzeń w stawie TMJ i zmniejszeniem bólu kręgosłupa szyjnego, o ile nastąpi poprawa ruchomości kręgosłupa szyjnego. Udowodniono, że stan stawów skroniowo-żuchwowych wpływa na współpracę mięśni głowy i żuchwy z mięśniami dystalnych odcinków ciała mających wpływ na: utrzymanie prawidłowej postawy ciała (równowaga i stabilizację centralna) oraz ogólną sprawność fizyczną.
Stawy TMJ między innymi z powodu swojego położenia w czaszce pełnią rolę głównych neurologicznych szlaków nerwowych. Bliskość oczu, uszu, nosa, gardła, języka, zatok i kręgosłupa szyjnego stawia je pośród najbardziej istotnych stawów całego ciała. Podlegają mechanizmom kompensacji wszelkich wzorców napięciowych tkanek całego ciała, które tworzą się i przenoszą od naszych stóp do głowy oraz w kierunku przeciwnym. Dlatego też powinniśmy dbać o kondycje naszych stawów skroniowo-żuchwowych i nie lekceważyć objawów mogących wskazywać na rozwijającą się dysfunkcje w tym stawie.
Agnieszki Stosur, fizjoterpauta
